OMDAT PANDASLIPS ALLE AANDACHT OPEISEN
Lees de ex aequo nummer één schrijftip
Het is alweer bijna een jaar geleden dat ik mijn nummer één schrijftip gaf: Schrijf actief in naam van de liefde. Wat ik toen niet vertelde is dat er nog een nummer één schrijftip is. Ex aequo dus. En dat is: doe één mededeling per zin.
Veel mensen denken dat lange zinnen ingewikkeld zijn. Ze vragen wat de maximale lengte is van een leesbare zin, hoeveel woorden je maximaal gebruikt. Het punt is: het is niet zozeer de hoeveelheid woorden die een zin ingewikkeld maakt, als wel de hoeveelheid mededelingen per zin.
Neem deze zin: ‘De echtgenoten verplichten zich over elk kalenderjaar hetgeen van hun netto-inkomen onder aftrek van hetgeen daarvan is besteed voor de gemeenschappelijke huishouding, overblijft onderling te verrekenen in die zin, dat de ene echtgenoot een vordering verkrijgt op de andere echtgenoot ten bedrage van de helft van het aan diens zijde overblijvende als hiervoor bedoeld.’ Bent u er nog? Hier worden drie mededelingen gedaan. Splits die op in drie zinnen en je hebt begrijpelijke tekst.
Bijzaken leiden af
Behalve dat meerdere mededelingen de zin ingewikkeld maken, leiden bijzaken ook af van de hoofdzaak. Om uit te leggen hoe dat werkt, zat ik na te denken over een zin om het te illustreren. En ik moest – meer dan 20 jaar na dato – denken aan de zin die ik had gebruikt in mijn boekje over leesbaar en doeltreffend schijven. De zin was me bijgebleven. Dat is te zeggen: ik wist dat er iets was met een jongeman in een pandaslipje. Ik heb de zin opgezocht:
‘Waarom staat-ie zo ver weg!’, riep Erica Terpstra teleurgesteld toen ze de welgevormde jongeman in pandaslipje in het oog kreeg die met een slag op de gong het 25-jarige jubileum van de Albert Cuyp-boksschool inluidde.’
(De Telegraaf, 05-04-1995)
Deze zin – en het feit dat ik er na 20 jaar nog mee in mijn hoofd zit - geeft precies het probleem weer van meerdere mededelingen per zin. In volgorde van belangrijkheid: De Albert Cuyp-boksschool bestond 25 jaar. Erica Terpstra was bij het jubileum aanwezig. Het jubileum werd ingeluid door een slag op de gong door een welgevormde jongeman. De jongeman droeg een pandaslipje. Hij stond ver weg en dat was een teleurstelling voor Erica Terpstra.
Niet voor niets zet ik de belangrijkste mededeling vooraan. Dat is waar deze hoort. En niet verscholen achter de pandaslip die nu alle aandacht opeist, al was het maar omdat je je licht bezorgd afvraagt hoe een pandaslip er eigenlijk uit ziet.
Belangrijke mededeling vooraan
Met andere woorden: Zorg dat je één mededeling doet per zin en dat de belangrijkste mededeling vooraan staat in je alinea. De rest van de alinea is toelichting of illustratie bij je hoofdmededeling. Zo schrijf je teksten waar de lezer snel doorheen gaat en waarbij je zeker weet dat de belangrijke informatie blijft hangen. Lengte doet er dan niet toe.
Wil je meer tips voor helder schrijven? Ik geef schrijfcoaching. Bel of e-mail me.